Lichtintensiteit kan een beslissende invloed hebben op je inrichting. Maar licht is niet zomaar licht. De juiste lichtbron kan je kamers huiselijker maken en ook een positieve invloed hebben op je gezondheid. Op de werkplek wordt verlichting zelfs geregeld door voorschriften. In dit artikel laten we je zien hoe je zelf de lichtintensiteit kunt meten en optimale lichtomstandigheden kunt creëren binnen je vier muren en daarbuiten. We presenteren interessante achtergrondkennis en nuttige tips over het onderwerp lichtsterkte en verlichting.
Inhoud
De belangrijkste feiten in het kort
- Lichtsterkte verwijst naar de helderheid van een lichtstroom die op een vaste hoek valt. De meeteenheid van lichtsterkte is candela.
- Je kunt de verlichtingssterkte van een lichtbron meten met een zogenaamde luxmeter. In tegenstelling tot lichtsterkte heeft verlichtingssterkte betrekking op de oppervlaktegebonden lichtstroom.
- Verschillende kamers hebben verschillende lichtbronnen nodig om een optimale woonervaring te garanderen. Dieren en planten hebben ook speciale lichtomstandigheden nodig om hun natuurlijke bioritme te behouden.
Definitie: Wat is lichtsterkte?
Lichtsterkte verwijst naar een lichtstroom die van een lichtbron uitgaat en onder een vaste hoek wordt gericht. De lichtsterkte is een fotometrische grootheid - d.w.z. ze ligt in het golflengtegebied.
De eenheid van lichtsterkte heeft altijd betrekking op de lichtbron. In de meeste gevallen komt de door het menselijk oog waargenomen helderheid niet overeen met de werkelijk gemeten lichtsterkte.
Wat is het verschil tussen lichtsterkte en verlichtingssterkte?
Verlichtingssterkte wordt ook vaak lichtstroomdichtheid genoemd en wordt uitgedrukt in de eenheid lux (lx). Het woord lux komt uit het Latijn en betekent licht. De eenheid lux omvat de lichtstroom per oppervlakte-eenheid. De lichtsterkte, daarentegen, beschrijft de lichtstroom in relatie tot de ruimtehoek.
Achtergrond: Wat je moet weten over lichtsterkte
In het volgende gedeelte gaan we nader in op het onderwerp lichtsterkte. Je leert in welke eenheid lichtsterkte gemeten wordt en hoe je zelf gemakkelijk lichtsterkte kunt meten.
Wat is de meeteenheid voor lichtsterkte?
Hoe kan ik zelf de lichtsterkte meten?
Als je geen luxmeter hebt, kun je ook de verlichtingssterkte meten met je smartphone. Sommige mobiele telefoons hebben al een lichtsensor. Je kunt je smartphone echter ook opwaarderen met een app. Maar in directe vergelijking met een luxmeter blijkt meten met een smartphone minder nauwkeurig te zijn. De smartphone is echter een kosteneffectief alternatief voor de luxmeter om de lichtomstandigheden binnen je eigen vier muren te meten en te verbeteren.
Lichtsterkte: praktische toepassing en voordelen
Met de informatie die je hebt opgedaan over lichtsterkte, lichtstroomdichtheid en lichtmeting, kun je nu beginnen de verlichting in je eigen vier muren te optimaliseren. In de volgende paragrafen leggen we uit hoe je de juiste lichtbron voor elke kamer vindt. Je komt ook te weten welke voorschriften voor werkplekverlichting gelden. Tenslotte gaan we dieper in op de positieve effecten van licht op flora en fauna en laten we je zien hoe je niet alleen je kamerplanten maar ook je aquariumvissen kunt laten groeien en bloeien.
Welke lichtbronnen zijn geschikt voor welke kamer?
Bij de keuze van een lichtbron voor je kamer moet je niet alleen letten op de lichtsterkte, maar ook op de helderheid en de kleurtemperatuur. Warme lichtbronnen zijn vooral aan te bevelen voor woon- en slaapkamers. Warme lichtbronnen hebben een kalmerend effect en scheppen een ontspannen sfeer. Iets koelere verlichting is geschikt in de keuken en de badkamer. Koelere lichtbronnen hebben een bijzonder verfrissend effect en zijn daarom perfect voor je badkamer.
Kleurtemperatuur slaat niet op de werkelijke temperatuur van een lamp in Celsius, maar op het visuele effect ervan. Je kunt meer te weten komen over lichttemperatuur in de bronnen hieronder.
Terwijl royale verlichting vooral aan te bevelen is in de keuken en de badkamer, kun je ook zonder verschillende lichtbronnen in de gang. De volgende lux-waarden kunnen als leidraad dienen voor je kamer:
| Kamer | Verlichtingssterkte in lux |
|---|---|
| Slaapkamer | 45 lux |
| Woonkamer | 77 lux |
| Badkamer | 110 lux |
Je inrichting is een andere belangrijke factor die invloed kan hebben op het aantal lampen. Als je lichtgekleurde meubels, vloeren en muren hebt, heb je minder lampen nodig, want een lichte kamer weerkaatst het licht. Donkere kamers, daarentegen, absorberen het licht.
Je kunt je basisverlichting aanvullen met kast- en spiegelarmaturen om je individuele feelgood sfeer te vinden. Spiegelarmaturen zijn bijzonder praktisch in de badkamer voor het stylen en aanbrengen van make-up. In de keuken moet verlichting in de eerste plaats dienen voor de veiligheid bij het werk. Werkoppervlakken moeten daarom altijd goed verlicht zijn. Om de scène voor je eettafel te zetten, kun je bijvoorbeeld een pendelarmatuur gebruiken. LED strips met kleurverandering zijn niet absoluut nodig voor uitgebreide keukenverlichting, maar ze zetten wel opvallende accenten. In de slaapkamer is de plafondlamp het middelpunt van je verlichtingsinstallatie. Met kleine tafel- en vloerlampen kun je ook kleine werk- en leeshoekjes tevoorschijn toveren. In de kleedkamer zorgen garderobe-armaturen ervoor dat je niet uit het oog verliest waar je naar kijkt.
Als je geen stopcontacten meer hebt in je kamer, kun je ook mobiele batterijlampen gebruiken
. Een dimmer geeft je nog meer mogelijkheden om de lichtomstandigheden in te stellen. Zo kun je je woonkamer in een paar stappen omtoveren tot een sfeervolle thuisbioscoop voor een filmavond.
Hoe kan ik mijn werkplek goed verlichten?
Werkplaatsverlichting in Duitsland wordt geregeld door de Werkplaatsverordening. Volgens deze verordening zijn werkplekken verplicht voor voldoende kunstlicht te zorgen. Goede verlichting moet vooral de veiligheid en gezondheid van de arbeiders garanderen en de kans op ongevallen verminderen. Vooral in de herfst en de winter, wanneer het natuurlijke zonlicht zeer zwak is, moeten werkplekken voldoende verlicht zijn. Afhankelijk van het werkterrein gelden verschillende eisen voor de verlichtingssterkte:
| Activiteit | Verlichtingssterkte in lux |
|---|---|
| Schrijven en gegevens verwerken aan het bureau | Minstens 500 lux |
| Technische tekeningen met de hand | Minstens 750 lux |
| Opticiens en elektrische werkplaatsen | 1500 lux |
Optimale lichtomstandigheden op de werkplek kunnen een positieve invloed hebben op het moreel en de motivatie, prestaties en concentratie bevorderen. Uiteindelijk profiteert de onderneming hier ook van.
Bovendien kun je tijdens pauzes wat frisse lucht en zonlicht krijgen door een korte wandeling te maken
.
Hoeveel licht hebben mijn kamerplanten nodig?
Planten hebben licht nodig zoals mensen lucht nodig hebben om te ademen. Planten hebben vooral lichtenergie nodig om fotosynthese uit te voeren. Ook wij mensen profiteren hiervan, want dit biologische proces produceert zuurstof, dat essentieel is voor ons overleven.
Anders dan planten die in de vrije natuur groeien, moeten je kamerplanten voldoende licht krijgen omdat ze niet direct in de zon staan. In de regel heeft een kamerplant minstens 1000 lux nodig om te kunnen groeien. Vooral in de winter ligt de lux-waarde in een kritisch bereik.
| Locatie | Verlichtingssterkte in lux |
|---|---|
| Schaduw | 300 - 800 lux |
| Penumbra | 800 - 1000 lux |
| Sun | 1000 - 1500 lux |
Planten die heel weinig licht nodig hebben zijn onder andere klimop, schoenlapperspalmen en drakenbomen. Ze hebben vaak niet meer dan 500 lux nodig. Sierplanten zoals kerststerren bloeien zelfs alleen als ze niet aan meer dan 12 uur zonlicht worden blootgesteld.
Hoe kan ik een tekort aan licht bij een kamerplant herkennen?
Denk je dat je kamerplant niet genoeg licht krijgt? De volgende lijst van symptomen kan je helpen bepalen of je plant aan lichtgebrek lijdt
- Je plant strekt zich uit naar het licht.
- Je plant verliest bladeren.
- Nieuwe bladeren worden kleiner.
- De bladeren van je plant veranderen van kleur en verkleuren.
- De scheuten van je plant zijn zwak en nauwelijks resistent.
- Je plant produceert geen bloemen.
Te veel licht kan echter ook schadelijk zijn voor je kamerplanten. De bladeren van je plant zullen vlekkerig worden en uitdrogen. Als cactussen te veel zon krijgen, krijgen ze een roodachtige kleur.
Welke lichtbron is geschikt voor mijn aquarium?
Een goede verlichting voor een aquarium is even belangrijk als schoon water, voedsel en een goede zuurstoftoevoer. Net als landplanten hebben de waterplanten in je aquarium licht nodig om te fotosynthetiseren en het water te filteren.
Zet je aquarium niet direct voor een raam, want het zonlicht van tot 130.000 lux is veel te sterk voor je dieren. De zon warmt het water op en veroorzaakt oncontroleerbare algengroei. Bovendien daalt het zuurstofgehalte extreem snel in water dat te warm is.
Licht kan echter ook een effect hebben op het humeur van je aquariumbewoners. De verlichting moet daarom steeds aangepast worden aan het natuurlijke bioritme van de vissen, kreeften en slakken. Je kunt bijvoorbeeld een timer gebruiken om de overgang van dag naar nacht te simuleren.
Als het om de keuze van lampen voor je aquarium gaat, heb je een heleboel mogelijkheden. De volgende lampen worden bijzonder vaak gebruikt
- LED lampen
- TL-buizen
- Halogeenlampen
- HQI branders
We hebben de kenmerken en speciale eigenschappen van deze lampen hieronder samengebracht.
LED lampen
LED lampen zijn bijzonder overtuigend door hun lange levensduur en milieuvriendelijkheid. Door hun geringe lichtsterkte zijn LED lampen bijzonder geschikt voor kleinere aquaria.
Fluorescentiebuizen
Fluorescentiebuizen zijn dunne glazen buizen gevuld met lichtgevend gas. Ze zijn bijzonder goedkoop in aanschaf en kunnen snel en gemakkelijk vervangen worden. Fluorescentiebuizen zijn daarom erg populair bij veel aquariumbezitters.
Halogeenlampen
Halogeenlampen zijn zeer helder en kunnen bepaalde delen van het aquarium accentueren als een kleine schijnwerper. Deze lampen worden vaak gebruikt in diepere aquaria.
HQI
lampen HQI lampen worden vooral door professionals gebruikt. Ze schijnen nog helderder dan halogeenlampen, maar bevatten kwik. Een defecte HQI lamp kan dus al snel een gezondheidsrisico voor je vissen worden.
Bronnen: De beste plaatsen om met lichtintensiteit te beginnen
Wil je meer weten over lichtintensiteit? Dan moet je eens kijken naar de bronnen die we hieronder voor je hebben samengesteld. Het begrip lichtsterkte is niet alleen een terugkerend thema in wetenschappelijke tijdschriften, maar heeft nu ook zijn weg gevonden naar binnenhuisarchitectuurgidsen.
Welke bekende boeken zijn er over lichtsterkte?
Als je je nader wilt verdiepen in het onderwerp verlichting, kunnen we een paar boeken aanbevelen die je reeds opgedane kennis zullen verdiepen. Er zijn geen werken die uitsluitend over het begrip lichtsterkte handelen. Er is echter een selectie van gedetailleerde reisgidsen. We kunnen je de volgende boeken aanbevelen: Roland Baer, Dirk Seifert en Meike Barfuß: Beleuchtungstechnik - Grundlagen
Zoals de titel al doet vermoeden, geeft dit boek inzicht in de grondbeginselen van de lichttechniek. Behalve op de technische aspecten gaan de auteurs ook in op de fysiologische en psychologische eigenschappen van licht. Torsten Braun, Markus Felsch en Roland Greule: Lichtplanung und Lichtdesign: Konzepte - Technik - Beispiele
In dit handboek gaan de auteurs in op de mogelijkheden van architectonisch ontwerpen met daglicht en kunstlicht. Het boek is bijzonder geschikt voor architecten en ingenieurs en verschaft specialistische basiskennis. Het biedt ook talrijke voorbeelden. Uwe Slabke: LED Verlichtingstechniek: Basiskennis voor Planning, Keuze en Installatie
De auteur wijdt zich aan de technische eigenschappen van LED systemen. Hij geeft ook praktische voorbeelden en nuttige tips over het monteren en installeren van LED armaturen.
3 tips voor een perfecte verlichting
Bij het kiezen van een lichtbron heb je veel keuzemogelijkheden. Om je te helpen verschillende lampen te vergelijken en te evalueren, hebben we de belangrijkste factoren samengevat waarmee je rekening moet houden als je verlichting koopt
- Stroomverbruik
- Helderheid
- Lichttemperatuur
In de volgende paragrafen leggen we uit wat deze criteria betekenen.
Helderheid
De helderheid van het licht wordt gemeten in lumen. In huis is de helderheid van de meeste lampen tussen 800 en 1000 lumen. Om te weten te komen hoe helder een kamer is, tel je gewoon de lumen van alle lichtbronnen bij elkaar op.
Lichttemperatuur
Lichttemperatuur, op zijn beurt, wordt gemeten in Kelvin. Een bijzonder hoog Kelvin getal geeft aan dat een lichtbron als wit en koel wordt ervaren. Hoe lager het getal, daarentegen, hoe warmer het licht lijkt.
De volgende tabel kan als leidraad dienen voor het bepalen van de verlichtingstemperaturen:
| Kelvin getal | Lichtbron | |
|---|---|---|
| Tot 1900 °K | Kaarslicht | |
| Tot 3300 °K | Warm wit | |
| 2200 - 3400 °K | Gloeilampen | |
| Tot 5000 °K | Neutraal wit | |
| 5100 - 3400 °K | Neutraal wit 5400 °K | Middagzon in de zomer |
| 6500 °K | Xenon testlamp | |
| 5000 - 6800 °K | Daglicht wit | |
| 9900 - 11500 °K | Blauwe december hemel |
Warm wit licht kan je vier muren huiselijker en gezelliger maken. Neutraal wit licht, daarentegen, is geschikt voor je werkplek. Daglichtwit wordt als verblindend ervaren en wordt daarom vooral gebruikt in fabrieken of winkels.
Conclusie
Lichtsterkte is een fotometrische eenheid die wordt uitgedrukt in candela (cd). Lichtsterkte verschilt van de term verlichtingssterkte, die geen betrekking heeft op de vaste hoek maar op de oppervlaktegebonden lichtstroom. Verlichtingssterkte wordt daarom ook wel lichtstroomdichtheid genoemd. Verlichtingssterkte kan gemeten worden met een zogenaamde luxmeter. Meten met een smartphone is echter ook mogelijk. De gemeten gegevens geven informatie over de lichtomstandigheden in je eigen vier muren en kunnen je helpen je verlichtingssituatie te optimaliseren. De studie van lichtintensiteit is de moeite waard omdat ze niet alleen mensen maar ook dieren en planten beïnvloedt. Een juist gebruik van lichtbronnen brengt daarom niet alleen decoratieve, maar ook gezondheidsvoordelen.
